Hopen, in deze diepe en krachtige betekenis, is anders dan blij zijn om wat goed gaat of je graag inzetten voor wat zeker succes heeft. Hoop is de kunst om ergens aan te werken omdat niet alleen omdat het kans van slagen heeft. Hoop is niet optimisme, niet de overtuiging dat iets goed zal aflopen. Hopen is zeker weten dat iets zinvol is, ongeacht de afloop. (Vaclav Havel)